Het Kaj Munk College uit Hoofddorp is een technasiumschool. De leerlingen uit de klassen 1 t/m 3 hadden tot dit schooljaar wekelijks vijf lesuren Onderzoek & Ontwerpen (O&O). Dit jaar is één lesuur ingeruild voor Skillslab, waarbij de leerlingen zich kunnen inschrijven voor allerlei vaardigheidstrainingen als ICT-vaardigheden, engineering, creatieve denktechnieken, filmen … en ontwerpen. De trainingen duren één blok van 8 weken. De training ontwerpen heeft als doel het ontwerpproces aan de hand van een eenvoudige opdracht beter te gaan begrijpen.
Gewoon beginnen voor velen niet eenvoudig
Misschien wel een beetje vreemd, want leren ze dat dan niet tijdens het vak Onderzoek en Ontwerpen? Als O&O-docent vielen mij vooral twee dingen op: veel leerlingen, en wellicht ook volwassenen, vinden het lastig om te beginnen met het ontwerpen van iets en lijken steeds meer moeite te hebben met het relatief snel maken van iets. Gewoon beginnen en met simpele dingen snel iets maken blijkt niet zo eenvoudig te zijn, terwijl beide volgens mij essentiële stappen in het ontwerpproces zijn om tot resultaat te komen.
Het perfecte ontwerp bestaat niet
Allereerst probeer ik de druk wat weg te nemen door de leerlingen te vertellen dat een perfect ontwerp niet haalbaar is en ook niet bestaat, ook al is het nog zo knap bedacht of te bewonderen in musea en heeft het ook nog eens prijzen gewonnen. Het kan altijd beter en iets is nooit af. De kunst is wel om het perfecte ontwerp zo dicht mogelijk te benaderen, binnen de mogelijkheden die op dat moment voorhanden zijn. En hoe kom je dan zo dicht mogelijk bij het volmaakte resultaat?
Inderdaad, door in beweging te komen en de éne stap voor de andere te zetten. Zelfs wanneer je het niet meteen goed aanpakt, ben je weer een stapje wijzer. Je kunt het ook niet fout doen, mits je natuurlijk wel van je ‘fouten’ leert. Het spreekt voor zich dat een open mindset hierbij beter werkt dan een fixed mindset (Dweck).
Gewoon beginnen en met simpele dingen snel iets maken blijkt voor veel leerlingen niet zo eenvoudig te zijn
Zoeken naar een geschikte opdracht
Het was nog wel even zoeken naar een geschikte opdracht voor deze training. Daarmee waren de trainingen van dit schooljaar voor mij ook een ontwerpproces met na elke acht weken een volgende stap. Ik ben gestart met de leerlingen in teams een zo snel mogelijk vervoermiddel te laten maken. De veelal vier wielen moesten worden aangedreven door een elektromotortje, we hadden er nog een serie liggen, en een best wel zware batterijhouder moest ook een plaatsje krijgen.
De leerlingen zelf een schakelaar laten maken, bleek al snel te ambitieus. Ik heb hen op weg geholpen met het voorstel een kartonnen doosje te ontwerpen, waar het motortje als een bonbon in kon worden geklikt. Wat al vast zit, hoeft niet te worden geplakt. Tijdens deze training hebben de leerlingen en ik ook veel geleerd, maar niet alle teams is het gelukt binnen de tijd en mogelijkheden om het ‘autootje’ daadwerkelijk rijdend te krijgen. Ze zijn wel allemaal iets opgeschoven richting het perfecte ontwerp.
Volgende opdracht was ook niet echt succesvol
De nieuwe groep daagde ik uit een opgeblazen ballon lek te prikken met behulp van een voertuig. De ballon hing 30 cm boven een grote tafel en de voertuigen moesten zich zelfstandig vanuit een hoek naar keuze richting de ballon bewegen. Ook dit bleek nog behoorlijk lastig te zijn. Wederom hadden de leerlingen veel geleerd, maar de ballon bleef heel. Reden om weer op zoek te gaan naar een betere opdracht, succesbeleving blijft belangrijk.
Op een technasium werk je altijd in teams, maar het leek mij beter om daar in deze training van af te wijken
Even geen teamwork en snel testen
Wat mij ook was opgevallen, en dat had ik eigenlijk ook wel kunnen bedenken, is dat binnen de teams vooral de handige leerlingen, of zij die denken dat te zijn, aan het werk waren en dan ook het meest aan de training hadden. Op een technasium werk je altijd in teams, maar het leek mij beter om daar in deze training van af te wijken. De leerlingen mochten elkaar wel helpen, maar iedereen bouwde een eigen vervoermiddel, nu voortgedreven op lucht uit een ballon. Daarbij ging het niet om de snelste, maar om welke het verst komt. Na les drie zou er al een test zijn.
Letterlijk en figuurlijk verder komen
De eerste testmodelletjes haalden slechts enkele meters, maar een paar lessen verder werd de zevenmetergrens gepasseerd. Eerst door een enkeling, maar al snel door de meesten. Zij zagen al testende in dat het zaak is om het voertuig zo licht mogelijk te maken en de wielen keurig rond. Rond knippen vinden veel leerlingen trouwens best lastig.
Wat ook verschil maakt is hoe recht de wielen op het voertuig staan en dat ze de opgeblazen ballon niet raken. Dat klinkt allemaal logisch en werd door mij ook wel tussendoor verteld, maar niet altijd meteen aangenomen.
Ze zijn aan het construeren, testen, verbeteren, kijken bij elkaar, komen in gesprek en in competitie … het record staat nu op naam van een meisje uit klas 2 en is 10,52 meter. Zij heeft daar twee zakken chips mee verdiend. Ga naar nvon.tk/record om deze recordafstand op video te bekijken.
Inmiddels is de volgende en laatste groep van dit schooljaar van start gegaan. Hopelijk krijgen ook zij door middel van deze eenvoudige, maar ook wel uitdagende opdracht meer inzicht in het ontwerpproces. En nemen zij dit mee naar de lessen O&O.
