In deze demonstratie krijgt een bepaalde eigenschap van polyethyleenoxide (PEO) de aandacht. De moleculen hebben zulke lange ketens dat bij het schenken van de gegeleerde vorm van het polymeer de ketens elkaar uit het bekerglas trekken. Een prachtige manier om vanderwaalskrachten in het zonnetje te zetten.
Polyethyleenoxide (PEO) is een polyalkoxyalkaandiol met als structuurformule:
HO-CH2-CH2-(-O-CH2-CH2-)n-OH. Er is van polyethyleenoxide sprake als de molmassa boven de 20.000 g/mol is. Hetzelfde polymeer, maar dan met kortere ketens, wordt meestal polyethyleenglycol (PEG) genoemd. PEG kent belangrijke toepassingen in de medische wereld en in de cosmetica.
Door de superlange lange moleculaire ketens heeft PEO een bijzondere mechanische eigenschap. Die is bij deze demo te zien.
De beschrijving van deze demo staat in het boek Showdechemie – effectief demonstreren.
Aanvullingen
Tikfout
In het boek staat bij de Voorbereiding op regel 4 een tikfout. Er staat gelegeerd en het moet zijn gegeleerd.
Filmpje als mogelijke vervanging van proef
https://www.youtube.com/watch?v=t3neqUhoDRA (blauwe kleur)
Er staat op YouTube ook een filmpje met de demonstratie van de ketting die zichzelf baar beneden trekt. Daarna wordt het proces ((simpel en leuk!) gemodelleerd. Dan blijkt op deze macroschaal de oorzaak heel anders te zijn dan op microschaal, namelijk impulsoverdracht vanuit de tafel.
https://www.youtube.com/watch?v=xHsKJJvcFLQ ketting (natuurkunde)
Serendipiteit bij de ontdekking van PEO
Serendipiteit is het vinden van iets onverwachts en bruikbaars, terwijl de vinder op zoek was naar iets totaal anders. De ontdekking van PEO (Myerly, 1980) is een mooi voorbeeld van serendipiteit.
Myerly, R.C. (1980). Serendipity and discovery. J. Chem. Ed. 57(6), 437.
Verkrijgbaarheid PEO
PEO is vrij duur in kleine hoeveelheden. In bulk is het veel goedkoper, maar dan moet je minimaal een veel te grote hoeveelheid afnemen. Misschien samen inkopen, dan is het veel goedkoper.
Kan de oplossing worden bewaard en eindeloos worden hergebruikt? Dan is aanschaf van 5 g al voldoende.
We zoeken het uit en publiceren het resultaat later op deze site.
Bronnen
https://www.youtube.com/watch?v=EvUOIPkrKzI4 (rode kleur, naam Fanoflow)
https://freshgadgets.nl/polyethyleenoxide-een-goedje-dat-de-zwaartekracht-tart
https://cdn.commercev3.net/cdn.teachersource.com/downloads/lesson_pdf/GB-100.pdf
