Nederlandse middelbare scholen kunnen zich vanaf nu opgeven voor een bezoek van Europese onderzoekers, die leerlingen via een VR game laten kennismaken met gene editing voor de veredeling van planten. De verwachting is dat de eerste VR-game lessen dit najaar kunnen plaatsvinden.
Binnen het door de EU gefinancierde onderzoekproject CHIC, worden de mogelijkheden bestudeerd om met gene-editing betere cichorei rassen te ontwikkelen. De onderzoekers gaan veel ‘de boer op’, om de wereld over het onderzoek te vertellen en om te horen hoe anderen over gene editing denken.
Binnen CHIC is speciaal voor middelbare scholieren een VR/AR game ontwikkeld, MyChicFarm, waarin leerlingen zelf via CRISPR Cas een erfelijke eigenschap van cichorei kunnen aanpassen en het nieuwe gewas kunnen telen. Zo kunnen de leerlingen ontdekken hoe gene editing werkt en bedenken wat je er aan zou kunnen hebben. Bij het spelen van de VR/AR game zullen de leerlingen gebruik maken van geavanceerde Microsoft Hololens VR brillen.
Cichorei is een gewas dat nu al veel geteeld wordt. De planten hebben enorm dikke wortels, waarin de planten een bepaald type koolhydraten opslaan: inulines. Dat zijn zoetstoffen waar je niet dik van wordt, omdat onze enzymen inulines niet kunnen afbreken. En inulines stimuleren je darmflora, omdat die de inulines juist wél kunnen afbreken en gebruiken.
De productie van inulines in planten is een complex proces, waar een behoorlijk aantal genen bij betrokken zijn. De werking en activiteit van de genen bepalen de hoeveelheid en de types inuline die de plant aanmaakt en opslaat.
Cichorei maakt nog een andere interessante groep metabolieten: terpenen. Van die terpenen weten we dat ze een ‘bio-activiteit’ hebben, een daarmee een mogelijk positieve medicinale werking. Ook bij de terpenen bepalen de betrokken genen wélke terpenen er gemaakt worden, en in welke hoeveelheden.
In de VR/AR game kan je met gene editing nieuwe genetische variatie induceren. Met een CRISPR-Cas eiwit wordt het DNA van de plant op één specifieke plaats tijdelijk kapot geknipt: in één van de belangrijke genen voor de inuline- of terpenenproductie. De plant repareert het DNA dan uit zichzelf, waarbij soms spontane nieuwe varianten van het gen ontstaan. Met misschien wel heel waardevolle of juist negatieve effecten op de productie van inulines of terpenen.
De zaden die hierna ontstaan, worden in de VR-game gebruikt voor het telen van een nieuw cichorei gewas. Met misschien wel een betere opbrengst. En een beter inkomen. Maar dat gaat niet vanzelf. Net als altijd, moet de leerling wel actie ondernemen als het gewas bedreigd wordt. Bijvoorbeeld door insecten.
Voor-, tijdens- en na het spelen van de VR game, zullen de CHIC onderzoekers de leerlingen helpen bij het met elkaar bespreken van gene editing, als gereedschap voor plantenveredeling. Hoe voelt dat, en waarom?
De VR game is in het Engels, de les kan in het Nederlands of het Engels gegeven worden. Wil je graag met je school in aanmerking komen voor een VR les over gene editing? Geef je dan op via de website van CHIC:https://chicproject.eu/training-for-high-school-students/ Het CHIC-team zal zo snel mogelijk beginnen met het selecteren van de scholen die bezocht zullen worden.
