Voorwoord: Besturen

Besturen

Bij het aantreden van een nieuw kabinet kijken we als onderwijsmensen met belangstelling wie het ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) gaan besturen. De enige bewindspersoon die op haar plek blijft is (nu staatssecretaris) Mariëlle Paul. Het debat dat ze vlak voor de zomer zou hebben over de voortgang van het Masterplan Basisvaardigheden werd uitgesteld tot medio oktober. In de Kamerbrief hierover is ook de discussie opgenomen over de Curriculumontwikkeling en de voor de bètavakken belangrijke ontwerpruimte. 

We hebben onze bezwaren tegen de verkleining van biologie en natuurkunde bij ministerie en Kamer bekend gemaakt. Het ministerie zet in op ‘koers houden’, maar legt enkele knelpunten zoals we die als bèta’s naar voren gebracht hebben bij de Kamer neer. We hopen dat ook de nieuwe minister Eppo Bruins ons pleidooi herkent. Zijn achtergrond als natuurkundige en zijn inzet als Kamerlid op de portefeuille Onderwijs stemmen hoopvol. In de debatten rond de curriculumontwikkeling hebben zijn moties ervoor gezorgd dat ook bètavakken in vmbo met voorrang vernieuwd worden en dat vakverenigingen bij dit proces nauw betrokken worden. 

Het resultaat hiervan is dat de concept-eindtermen voor de natuurwetenschappelijke vakken in de eerste ronde (die is gestart in 2022) naar verwachting in december 2024 zullen verschijnen. Een ingewikkelde klus waar ook iets meer tijd voor nodig bleek dan bij andere vakken. We hebben ons als NVON (met commissie Onderwijsontwikkeling en sectie nlt) ingespannen om feedback op te halen en ons in het bijzonder ingezet om het vmbo te bereiken. De discussie rond de omvang (ontwerpruimte) van biologie en natuurkunde maakte lastige inhoudelijke keuzes nodig. Alles bij elkaar is er uitstekend werk verricht door de vakvernieuwingscommissie en kunnen we zeggen dat het betrekken van vakverenigingen via een advieskring een goede bestuurlijke keuze is geweest. 

Als de concept-doelen er liggen, volgt een fase van beproeven en maakt CvTE syllabi voor de eindexamens. In deze fase wordt bij scholen en leraren feedback opgehaald om te kijken of ze bruikbaar zijn om inhoudelijk goed onderwijs te kunnen geven. Deze feedback kan nog verwerkt worden in de definitieve doelen, voordat ze in de wet worden vastgelegd. Het is een langdurig traject, waarvan we zien dat onze inbreng een positieve bijdrage heeft in het resultaat. 

Deze ervaring hadden we ook in de advieskring rond het ontwikkelteam Mens en Natuur, die na een jaar hard werken haar concept-kerndoelen oplevert. Als NVON zijn we intensief bij deze ontwikkeling betrokken geweest: in het ontwikkelteam, als expert of in de advieskring. Mens en Natuur beschrijft doelen voor het bèta-en techniekonderwijs in het primair onderwijs en de onderbouw vo. Dat vraagt met name voor de basisschool een flinke stap, omdat leerlingen bepaalde zaken echt moeten kennen en kunnen, en we graag zien dat alle leerlingen kennismaken met natuurwetenschappen en technologie. Dit is ook de ambitie voor het groeifonds Techkwadraat. In de komende weken kunnen scholen, instellingen en bedrijven in de regio zich aanmelden om plannen hiervoor te ontwikkelen. 

Als (leden van de) NVON spannen we ons graag in om deze plannen inhoudelijk op een goed niveau te krijgen. Mijn oproep aan eenieder is om op je eigen school je invloed te gebruiken om dit te realiseren. Met de doelen die we als vakvereniging willen bereiken is het belangrijk onszelf te organiseren én te besturen. Gelukkig konden we vlak voor de zomer de vacante plekken in het bestuur invullen. De nieuwe bestuursleden zullen we binnenkort aan u voorstellen en via de ledenvergadering formeel benoemen. 

Inmiddels is ook het gesprek op gang gekomen om de beroepsgroep(en), zoals de leraar, toa en bestuurder in het onderwijs goed georganiseerd te krijgen, in aansluiting op de presentatie van het beroepsbeeld leraar (zie voorwoord NVOX juni 2024). Daarin moet een goede balans gevonden worden tussen betrokkenheid bij de inhoud van het vak, maatschappelijk belang van onderwijs en de randvoorwaarden en rechtspositie. Dat heeft ook gevolgen voor de plek die vakverenigingen hebben in het geheel. Hoe we dat vormgeven en besturen zal in de komende tijd op allerlei niveaus, waaronder het ministerie van OCW, besproken gaan worden.

Jan Jaap Wietsma
Voorzitter NVON
Reacties naar: j.j.wietsma@nvon.nl