Ecologie leren & onderwijzen, hoofdstuk 6.6 Vergaan: over compost en bodem

17 april • Marcel Kamp

Experts maken zich grote zorgen over de staat van de bodem: het gehalte aan organische stof op de akkers en weiden daalt al jaren en daarmee ook de kwaliteit van het bodemleven. Het gebruik van compost kan de bodem verbeteren. Onderzoek aan compost kan leerlingen een rijk beeld geven van het leven in de bodem.

Vorige Volgende

Vlak onder onze voeten ligt een ecosysteem dat we misschien wel het minste kennen: de bodem. Leerlingen kunnen er zo tegen aan kijken: “De bodem is saai en bestaat uit korreltjes zand of klei met vieze beestjes en rottend spul ertussen”. Ze missen dan het beeld van de bodem als een fabriek die op volle toeren draait. Ze zien het werk van de reducenten in de bodem niet en kunnen daarom kringlopen zoals die van koolstof niet sluiten.

Compost onderzoeken is een goed begin voor een beter zicht op de bodem; het is makkelijk de klas in te brengen en het geeft leerlingen letterlijk een levend beeld van de ondergrondse rijkdom. Het kan eenvoudig beginnen, en vervolgens uitmonden in heel complexe vragen.

 

Leerlingen- en docentmateriaal

In de bij dit artikel horende bijlages zijn te vinden:

  1. Informatie waar additionele materialen te vinden zijn over compost(ering)

Twee artikelen van Hanneke Drijver-de Haas uit afkomstig uit het vakblad Niche 1994 die nog goed bruikbaar zijn.

  1. Het eerste artikel Biologie van de composthoop  bevat een (leerlingen- en docenten)handleiding voor het opzetten van en onderzoek doen aan het composteringsproces.
  2. Het tweede artikel Bewoners van de composthoop geeft handvatten voor het bepalen van de soorten(groepen) en van een voedselweb in compost
  3. Het grote Ondergrondse-Bovengrondse Interacties Spel.  Door het deelnemen aan dit spel wordt inzicht verworven in:
  • geïnduceerde afweer in planten,
  • de (onverwachte) effecten van geïnduceerde afweer op organismen die op en

rond planten leven, 

  • processen en mechanismen die betrokken zijn bij interacties tussen

organismen in een ecosysteem,

  • hoe men een experimenteel onderzoek opzet en uitvoert.
  1. Conceptcartoon ‘compost’
  2. Bodemdierenkaart (zie ook bronnen)

Bronvermelding
  1. Boek: Brussaard, L., Govers, F. P. M., & Buiter, R. (Eds.). (2016). Leve(n) de bodem. De basis onder ons bestaan. Den Haag: Stichting Biowetenschappen en Maatschappij.
  2. Boek: Lowenfels, J., & Lewis, W. (2014). Het bodemvoedselweb. Alle kleine beestjes helpen: Jan van Arkel.
  3. Artikel: Korthals, G., Berg, M. P., de Goede, R., Beijaert, M., & Rienks, F. (2015). Bodem-dierenkaart.) Te vinden op: https://nioo.knaw.nl/sites/default/files/downloads/DE%20BODEMDIERENKAART%202015.pdf
  4. Boek: Posthumus, R. (2015). Een hoop leven. Grond, humus en compost. Zeist: KNNV Uitgeverij
6.6.1.-Links-naar-additionele-materialen-over-compost-ering-.pdf 6.6.2.-biologie-van-de-composthoop-Niche-1994.pdf 6.6.3.-bewoners-van-de-composthoop-Niche-1994.pdf 6.6.4.1-ogbg_speelkaarten.pdf 6.6.4.2-ogbg_spelinstructies.pdf 6.6.6-Bodemdierenkaart.pdf 6.6.5-conceptcartoon-compost.jpg
Leswerk