Ecologie leren & onderwijzen, hoofdstuk 7.6 Zorgen voor samenhang

15 januari • Marcel Kamp

Leraren kunnen binnen het vakgebied van de biologie zo ongeveer alles met elkaar verbinden. Leerlingen hebben echter vaak moeite om de verbanden in de leerstof te ontdekken. Ze worstelen met het begrijpen van de samenhang tussen abstractere en/of ingewikkelder ecologische concepten zoals bijvoorbeeld energie, kringloop van stoffen, fotosynthese en verbranding.

Leraren zien ook de samenhang tussen verschillende biologische concepten en leerstof bij andere disciplines. Zo is er bijvoorbeeld bij een onderwerp als natuurbehoud een relatie aan te geven met kennis uit het vak economie of aardrijkskunde.

Bij het ecologieonderwijs moet er in elk geval extra zorg worden besteed aan het vergroten van inzicht in het verband tussen verschillende biologische begrippen. Wat leerlingen aankunnen zal per niveau en leerjaar variëren. Er zijn verschillende leeractiviteiten mogelijk die in de klas kunnen worden uitgevoerd en die leerlingen helpen het overzicht over de leerstof te krijgen en de samenhang te ontdekken.

Leerlingen- en docentmateriaal

In de bijlagen zijn de volgende materialen te vinden:

Vier uitwerkingen van werkvormen en curriculum die specifiek zijn voor het bevorderen van samenhang, steeds met toespitsing op ecologie:

- Jojoën

- Conceptmappen

- Spiraalcurriculum

- Advance organizer

Achtergrondinformatie over het belang van het bevorderen van samenhang:

- De zwevende piramide (artikel Kamp & Vogelezang 2014))

- Zes lijnen van de biologie, een powerpoint-presentatie en een losse figuur

- Biologie aan de kapstok, een uitvoerige powerpoint-presentatie

Leerlingenopdrachten rond het idee van de Zes lijnen van de biologie:

- Docentenhandleiding Advance Organiser

- Leerlingenopdracht Advance Organiser 1

- Leerlingenopdracht Advance Organiser 2

- Een artikel van Micha Ummels over ‘schrijvend leren’

Bronvermelding

De zwevende piramide. Vernieuwing van het introductieblok van de lerarenopleiding voor bètastudenten.: Kamp, M., & Vogelezang, M. (2014). VELON Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 35(3), 5-16
Variation in flooding-induced morphological traits in natural populations of white clover (Trifolium repens) and their effects on plant performance during soil flooding.: Huber, H., Jacobs, E., & Visser, E. J. W. (2009). Annals of Botany 103, 377-386. Te vinden op: https://academic.oup.com/aob/article/103/2/377/187734 (Gecheckt op 19 dec. 2018.)
De biolologische kapstok

7.6.1-Jojoen.pdf