Showdechemie OP04 - Een elastiek

Dat een uitgerekt elastiek krimpt bij verwarming, of dat een elastiek bij snel oprekken warm wordt, is voor velen onverwacht. De verklaring van het verschijnsel maakt gebruik van de chemische structuur van rubber. De proef biedt een mogelijkheid om het begrip entropie te introduceren of toe te passen.

De beschrijving van deze demo staat in het boek Showdechemie – effectief demonstreren.

Aanvullingen en links bij OP04 Een elastiek

Films van het opgerekte en gerelaxeerde elastiek

Deze zijn door Erik Jansen gemaakt met de warmtebeeldcamera en te vinden op Youtube, link: https://youtu.be/axWj0krjsxI.

Leerlinginstructie en docentenhandleiding Minilab

In de bijlage Instructie en script minilab Rekken en krimpen staan: (1) een werkblad voor leerlingen (of studenten), (2) een docentenhandleiding voor minilabs en (3) een script voor dit minilab. Dit minilab is een Nederlandse vertaling van een Engelse beschrijving, een bijlage van een artikel van Branan&Morgan (2010).

De figuren in het boek met de modellen van het polymeernetwerk onder spanning en het gerelaxeerde netwerk staan in aparte bijlage, OP04_model polymeernetwerk onder spanning en OP04_model gerelaxeerd polymeernetwerk.

Engelstalige uitleg met introductie van entropie

http://scifun.org/HomeExpts/rubberband.html

Engelstalige proefbeschrijving en uitleg, afkomstig van Shakhashiri en zijn groep; dus natuurlijk ook een verwijzing naar Shakhashiri's Chemical Demonstrations.

Rammelende ketting als model

http://www.thenakedscientists.com/HTML/content/kitchenscience/exp/heat-shrink/

De site toont in filmpje een ketting als model van het rubbermolecuul; deze wordt korter en meer bolvormig als je hem rammelt. In de praktijk zie je dat een stukje polymeer korter en dikker wordt.

Bronnen

Branan, D. & Morgan, M. (2010). Mini-lab activities: inquiry-based activities for formative assessment. J. Chem. Ed. 87(1), 69-72.

Hirsch, W. (2002). Rubber bands, free energy, and Le Châtelier’s principle. J. Chem. Ed. 79(2), 200 A-200B.

Hutchings, K. (2000). Classic Chemistry Experiments, # 76, p. 192 - 194. Londen: Royal Society of Chemistry. Online: https://edu.rsc.org/resources/collections/classic-chemistry-demonstrations .

Wagner, G. (1984). Chemie in faszierenden Experimenten, p. 26. Keulen: Aulis. ISBN 3-7164-0673-8.