Showdechemie2 W19 Bewegend schuim

20 april • Marco Metselaar • Marco Metselaar

Waterstofperoxide ontleedt versneld bij toevoeging van een katalysator. Hierbij ontstaat veel gas in korte tijd. Door toevoeging van een beetje afwasmiddel ontstaat een berg schuim.

Waterstofperoxide ontleedt onder invloed van licht. Dit gebeurt langzaam. Bij deze ontleding ontstaat onder andere zuurstofgas. Als de ontleding wordt versneld ontstaat veel gas in korte tijd, zoals deze proef toont. Het schuim dat ontstaat door toevoeging van een beetje afwasmiddel wordt in de literatuur soms ‘olifantentandpasta’ genoemd.

De beschrijving van deze demo staat in het boek ShowdeChemie2.

 

Aanvullingen op W19 Bewegend schuim

Docentenhandleiding voor leerlingonderzoek (in groepjes)
http://www.regent.edu/acad/schedu/pdfs/mcms/elephant_toothpaste.pdf
Veel aandacht wordt besteed aan de wijze waarop de leerlingen worden geactiveerd voor dit onderzoek. De lesvoorbereiding hanteert de methode met de vijf E’s:
Day One: Complete the Engage, Explore and Explain portion of lesson
Day Two: Complete the Elaborate and Evaluate portion of the lesson

Spectaculaire uitvoering met Halloween
Een zeer spectaculaire uitvoering is te zien bij de volgende link:
https://www.stevespanglerscience.com/lab/experiments/oozing-pumpkin-elephants-toothpaste
Paars schuim spuit uit een pompoen die is uitgehold als een lantaarn voor Halloween.

Zoeken met Google
Zoek met als trefwoorden: olifantentandpasta of elephants toothpaste of Elephanten Zahnpasta.
Dit zoeken leent zich goed als leerlingenopdracht.
Laat bijvoorbeeld uitzoeken welke katalysatoren er zo al worden gebruikt.
Laat beoordelen welke demonstratie de leerlingen als inspiratie zouden willen gebruiken voor uitvoering bij een chemieshow op de eigen school.
Laat de leerlingen bij elk filmpje op YouTube nagaan of daar voldoende op de veiligheid is gelet en zo niet, wat beter moet.

Veiligheid
Vaak wordt bij filmpjes op YouTube slecht op veiligheid gelet; veel demonstratoren dragen geen bril. Bij een Nederlands filmpje op YouTube wordt erop gewezen dat de ontwikkeling van die grote hoeveelheid zuurstof in heel korte tijd ook risico’s oplevert voor degene die er met zijn neus op staat. Daarom wordt uitvoering in de zuurkast aanbevolen. Bij een Duits filmpje wordt de aandacht gevestigd op de warmteontwikkeling; het schuim wordt heel heet, dus niet aanraken meteen na de proef! Ook niet omdat er nog wat waterstofperoxide in zal zitten (zoals gemeld in de proefbeschrijving in Showdechemie2).

Bronvermelding
  1. Boek: Lister, T. (1995). Classic Chemistry Demonstrations: one hundred tried and tested experiments. # 58. London: Royal Society of Chemistry. ISBN 1 870 343 38 7.
  2. Boek: Kramers-Pals, H., e.a, (2008). Showdechemie. Proef R1. Utrecht: NVON.
Leswerk