Insecten als vleesvervangers zijn de afgelopen jaren in onze landen geïntroduceerd, de ontwikkeling van kweekvlees is gaande. Zeewier is als vleesvervanger bekend, maar slechts bij een relatief klein deel van de bevolking.
De ingezette klimaatverandering zorgt voor meer verzilte, steeds nattere landbouwgrond. Onderzoek naar nieuwe eiwitbronnen richt zich dan ook op gewassen die goed gedijen in (zout) water. Lemna minor (eendenkroos), het kleinste bloeiende plantje, zit boordevol eiwitten. Er is geen landbouwgrond nodig, de kweek kan op verdunde mest in een bassin plaatsvinden en het kroos groeit razendsnel. Eén hectare eendenkroos levert net zoveel eiwit als tien hectare soja. Ook industrieel water blijkt een geschikt groeimedium te zijn, de aanwezigheid van eendenkroos kan bijdragen aan de waterzuivering.
Er zijn drie criteria waar volgens het Voedingscentrum een nieuwe eiwitbron aan moet voldoen: een nieuwe eiwitbron moet qua voedingstoffen (vooral voor wat betreft de aanwezigheid van essentiële aminozuren) vlees kunnen vervangen; de nieuwe eiwitbron moet veilig voedsel opleveren en er moet sprake zijn van duurzaamheidswinst
De stikstofkringloop en het ontwerp van een eigen eendenkroosteelt loopt als een rode lijn door de lessenserie heen. De context wordt gevormd door de vraag in hoeverre de productie van dierlijke eiwit het milieu ingrijpender belast dan de productie plantaardige eiwitten.
De leerlingen buigen zich over de morele oordeelsvorming rond vlees of vegetarisch eten en vergelijken dierlijke met plantaardige eiwitten. Daarbij wordt gelet op de aanmaak van eiwitten en de daarbij onmisbare aminozuren. Volgens de richtlijnen van de ontwerpcyclus wordt een eendenkroosteelt bedacht. Kennis van de fotosynthese leidt tot optimalisatie van de eendenkroosteelt. De hele stikstofkringloop wordt in beeld gebracht doordat onderwerpen als stikstof fixerende (cyano)bacteriën, de aanmaak van NH3, de afbraak van ureum tot NH3, de omzetting tot NO2- en NO3-, denitrificatie, biotische factoren, ecologie, duurzaamheid en accumulatie worden behandeld. Vervolgens oefenen leerlingen met de geleerde concepten. Tenslotte presenteren leerlingen hun ontwerp van een eendenkroosteelt en bakken eendenkroosburgers.
Leerling- en docentmateriaal
Al het materiaal dat nodig is om het onderzoek goed te laten verlopen, is via onderstaande links en in de bijlagen bij dit artikel te vinden.
LA-4.2.2-Docentenhandleiding-een-burger-van-eendenkroos.docx
Leswerk
