Het doel van het spelen van deze rechtszaak is dat de leerlingen het verschil kennen tussen massa in kilogram, te meten met een balans, en gewicht in newton, te meten met een weegschaal.
Voordat dit ‘rollenspel’ in de klas wordt gespeeld, moet het verschil tussen massa en gewicht aan de orde geweest zijn. Bovendien moet aan de orde geweest zijn dat het gewicht van een voorwerp wèl en de massa niet (een beetje) afhangt van de plaats (bij de noordpool of bij de evenaar, op de aarde of op de maan) waar gemeten wordt.
Een Surinaamse goudhandelaar biedt goud op de internationale markt aan. Voor 1 kilogram goud (met een zuiverheid van 999,9 op de 1000) vraagt hij 43.000 US dollar, de internationale goudprijs van dat moment. Een Nederlandse juwelier bestelt een kilogram goud bij hem. De goudhandelaar weet echter niet dat de juwelier toevallig in Suriname is als het goud op vliegveld Zanderij arriveert om naar Nederland gestuurd te worden. En dat zij daar het geleverde goud weegt met een heel nauwkeurige elektronische weegschaal die zij uit Nederland heeft meegenomen. Bij het wegen geeft de weegschaal 997,96 gram aan. De juwelier schrikt zich rot: zij krijgt ongeveer 2 gram goud te weinig! Dat komt neer op 0,002 x 42000 = 84 dollar. De juwelier beschuldigt de goudhandelaar van bedrog en daagt hem voor de rechter.
In de klas wordt de rechtszaak nagespeeld met drie rollen: de goudhandelaar als aangeklaagde (gespeeld door een leerling), de juwelier als aanklager (een leerling) en de rechter (de leraar of een leerling).
De rechter wil via vragen aan de aangeklaagde en aanklager argumenten verzamelen voor een juist vonnis. Zo’n vonnis zou kunnen luiden: De juwelier heeft een kg goud besteld: dat is een massa. Maar zij meet met een weegschaal, die gewicht meet. Dat is een verkeerd meetapparaat voor massa: zij moet een balans met standaard massa’s gebruiken. Je kunt in Suriname en in Nederland dezelfde balans gebruiken. De goudhandelaar wordt vrijgesproken.
Uitleg: Met de weegschaal meet je gewicht en zou je de newton als eenheid moeten gebruiken. De weegschaal van de juwelier rekent meteen om naar kilogram, ervan uitgaande dat die in Amsterdam wordt gebruikt. Het gewicht van een kilogram goud is in Suriname (= 9,79 N) echter iets kleiner dan het gewicht dat dezelfde kilogram in Amsterdam weegt (= 9,81 N). Maar op beide plaatsen is de massa 1 kg.
