Er is geen gebrek aan proeven waarbij ammoniumchloride ontstaat uit ammoniak en waterstofchloride. In deze proef wordt op een verrassende manier het omgekeerde aangetoond.
Bij deze proef ontleedt een deel van ammoniumchloride bij de verwarming van de reaggeerbuis. De gevormde ammoniak, lichter dan lucht, stijgt in de reageerbuis omhoog en kleurt het indicatorpapier blauw. De ammoniak verdwijnt uit de buis. Na enige tijd verzamelt zich steeds meer waterstofchloride in de buis. Dat vormt voor een deel met nog aanwezig ammoniak weer salmiak en dat zichtbaar wordt als neerslag (‘rijp’) in de buis. Daarna krijgt waterstofchloride de kans langs de rand van de buis te ontsnappen, waarbij het gas het indicatorpapier rood kleurt. Sporen water katalyseren zowel de ontledingsreactie als de vorming van salmiak
De beschrijving van deze demo staat in het boek Showdechemie – effectief demonstreren.
Aanvullingen op ZB07 Thermolyse van salmiak
Artikelen in NVOX
In het aprilnummer 2010 van NVOX schreven Jaap van Schravendijk en Jan de Gruijter een artikel aan de hand van de voorlopige versie van de proefbeschrijving. Ze stelden daarin de vraag aan de lezers om de kleurveranderingen van het indicatorpapier te verklaren.
Paul Degreef en Marie-Josée Janssens van de Katholieke Universiteit Leuven namen deze uitdaging op en kwamen met een verklaring. Die leidde tot het artikel in maartnummer 2011 van NVOX. Beide artikelen staan als bijlage op deze site.
Proefbeschrijvingen en filmpje van Paul Degreef
Als apart bestand is op de site ook de proefbeschrijving geplaatst die Paul Degreef maakte voor een nascholingsbijeenkomst in 2011 van Vlaamse scheikundedocenten. De bestandsnaam is ZB07_Thermolyse van ammoniumchloride. In deze proefbeschrijving zijn ook foto’s verwerkt.
Bronnen
Bukatsch, F. & Glöckner, W. (Hrsg.)(1977). Experimentelle Schulchemie II p. 126. Keulen: Aulis. ISBN 3-7614-0373-9.
Greef, P. de & Janssens, M.-J. (2011). Thermolyse van ammoniumchloride NH4Cl (salmiakzout). NVOX, 36(3), 106-107.
Schravendijk, J. van & Gruijter, J. de (2010). Thermolyse van salmiak. NVOX, 35(4), 157.
Winkler, H.-G. (1969). Praxis-Schriftenreihe Chemie 20, Das Massenwirkungsgesetz. Keulen: Aulis.
ZB07b_W18_artikel-NVOX-maart-2011.pdf
Leswerk
